Константинова Мария Игнатьевна

Мария Игнатьевна 1928 сыллаахха муус устар 22 күнүгэр Николаев Василий Николаевич-Байаннаах Баһылай дьиэ кэргэнигэр төрөөбүтэ. Аймахтара оҕото суох ыал Көстөкүүнэп Ыкынаачыктаах Өрүүнэ ииттэ ылбыттара. Морууса кыра сылдьан олус иринньэҥ оҕо этэ, онон ийэтэ барахсан Өрүүнэ бүөбэйдээн, иҥэмтиэлээх аһылыгы аһатан киһи-хара гыммыта.

Ииппит аҕата Ыкынаачык айылҕаттан бэриллибит талааннаах этэ, кырыымпаҕа оонньуур идэлээҕэ. Ол тыаһын истэ улаатан Морууса оҕо эрдэҕиттэн муусука алыптаах тыаһыгар ылларан барбыта, онуоха эбии төрүттэриттэн эмиэ баар бэрилиннэҕэ.

Төрөппүт аҕата Бааннаах Баһылай кылыһахтаах ырыаһыт, тойуксут этэ. Морууса оччотооҕу оҕолор курдук эмиэ колхоз үлэтигэр эриллэн улааппыта. Иллэҥ кэмнэригэр төрөөбүт Булуҥнарыгар уолаттары мунньан, олорго хамандыырдаан күн кыһалҕата суох ойуурга моҕотойдуу сүүрэллэрэ. Кэлин Игнатьевна байанайдаах булчут, балыксыт бэрдэ буолан, дьоннорун уонна ыалларын аһаппыта ахсаана биллибэт.

Морууса Нам оскуолатын 7 кылааһы бүтэрэн баран детдомҥа иитээччинэн 1945-1950 сс. үлэтин биографиятын саҕалаабыта.

Хормуоскатын кыбынан оҕолорго араас ырыалары үөрэтэн, хас биирдиилэригэр истиҥник сыһыаннаһан, иитиллээччилэр куттарын туппута.Үчүгэй педагог тахсыыһык диэн детдом салалтата Дьокуускайдааҕы педучидищеҕа рекомендациялаан ыыппытара. Аҕата: ”Тоойуом, интернаттаах үөрэххэ киир,”– диэбитин иһин, Морууса культпросветучилищеҕа туттарсан 1953 с. бүтэрэр.

1953-1954 сс. Таатта; Алексеевскай оройуоннааҕы культура дьиэтин худругунан үлэлиир;

1954-1957 сс. Үөһээ Бүлүү оройуонугар Намҥа, Өргүөккэ клуб заведующайынан, оройуоннааҕы культура дьиэтин уус-уран салайааччынан үлэлээбитэ;

1957-1931 сс.Дьокуускайдааҕы музыкальнай училище теоретическай отделениетын үөрэнэн бүтэрбитэ;

1961-1966 сс. Нам кулуубун заведующайа;

1966-1968 сс. Бүлүүтээҕи оҕо музыкальнай оскуолатын директора;

1968-1973 сс.Үөһээ Бүлүүтээҕи райсовет культураҕа отделын заведующайа;

1973-1977 сс.Алексеевскай оройуоҥҥа культура отделын инспекторынан үлэлиир;

1977 с. – Намнааҕы культура дьиэтигэр уус-уран салайааччынан 1983 с. дылы үлэлиир;

Мария Игнатьевна үлэлиир кэмигэр культура олоҕо өрүү инники күөҥҥэ сылдьан, оройуоҥҥа, зонаҕа, республикаҕа уонна Союзка киэҥник биллибитэ. Оройуоҥҥа 3 төгүл, куоракка 1 төгүл, нэһилиэккэ хас да төгүл депутатынан быыбардана сылдьыбыта.

Наҕараадалара:

1941-1945 сс. Аҕа дойдуну көмүскүүр Улуу сэриигэ килбиэннээх үлэтин иһин уонна В.И.Ленин төрөөбүтэ 100 сылын туолуутунан килбиэннээх үлэтин иһин медаллар;

1963 с., 1965 с. Саха АССР Верховнай Советын Президиумун Почетнай Грамотата;

1965 с. балаҕан ыйын 11 күнүгэр Саха АССР Верховнай Советын Президиумун Ыйааҕынан Саха АССР культуратын үтүөлээх үлэһитин бочуоттаах ааты ылбыта;

РСФСР Верховнай Советын президиумун Почетнай Грамотата;

ССРС культуратын министерствота:ССКП Саха сиринээҕи обкомолун Почетнай Грамотата;

1978 с. Самодеятельнай композитораатын ылбыта;

“Гражданская доблесть”бэлиэ хаһаайына;

Үөһээ Бүлүү улууһун, Нам нэһилиэгин Бочуоттаах гражданина;

Тыыл, үлэ ветерана;

Ырыалара:

П.Н.Тобуроков тылларыгар:

“Өрүүнэлиир ыанньыксыт”

“Үс дьүөгэлии кыргыттар”