(1928 – 2009)
СССР уонна Саха АССР композитордарын сойууһун чилиэнэ, Россия уонна Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх деятелэ, Таатта улууһун бочуоттаах олохтооҕо, үлэ уонна тыыл бэтэрээнэ.
Саха АССР культуратын Министиэристибэтигэр сахалыы ырыалар хомуурунньуктарын таһаарбыта, ол курдук: «Поёт якутская песня», «Песня моей молодости», 1956 сыллаахха «Музыкальная грамота» диэн хомуурунньугу сахалыы тылынан таһаарбыта, 1960 сыллаахха, фортепианоҕа, скрипкаҕа, сонатаҕа пьесалары суруйбута. Суруйбут ырыаларыттан биирдэстэринэн П.А. Ойуунскай хоһоонугар «Былааһы Советка» диэн ааттаах ырыата улахан биллиини ылбыта.
Федот Семенович саха ырыатын уонна искусствотын, саха бастыҥ композитордарын туһунан элбэх ыстатыйалары суруйбута. Ону таһынан «Очуордаах отут сыл» кинигэни суруйан турардаах.
1961 сыллаахха Ытык-Күөлгэ музыкальнай оскуола арылларыгар Федот Семенович учууталынан, һаабыһынан, директорынан үлэтин саҕалыыр. Билигин оскуола кини аатын сүгэр.
Федот Семенович Аргунов Ытык-Күөлгэ «Музей Славы» төрүттээччилэриттэн биирдэстэрэ буолар. Улуус бэтэрээннэрин сэбиэтин председателя, партийнай тэрилтэ секретарынан улэлээбитэ.
Аҕабынан киэн туттабын
Мин а5ам, Федот Семенович Аргунов, кулун-тутар 22 күнүгэр 1928 с. Таатта Игидэй нэһилиэгэр боростуой колхозтаах дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүтэ. Оччотооҕу туох барыта кырыымчык кэмигэр эрдэ тулаайах хаалан, кини таайыгар Аргунов С.М. иитиллибитэ. Учууталлар институттарын саха тылын уонна литературатын салаатын бүтэрэн баран, музыкаҕа үөрэнэр баҕата баһыйан үлэлии-үлэлии музыкальнай училищеҕа саҥа аһыллыбыт композиторскай отделениеҕа, Грант Арамович Григоряҥҥа үөрэнэр дьолломмута. Ити үөрэҕин кыһыл дипломунан бүтэрэн культура министерствотыгар аҕыйах сыл үлэлээн баран төрөөбүт оройуонун культуратын сайдыытыгар туох эмит туһаны аҕалаары оччолорго аһыллыбыта саҥардыы 3 сыла буолбут музыкальнай оскуолаҕа директорынан ананан кэлбитэ. Оскуолаҕа өр сылларга директорынан, завуһунан, теория предметтэригэр преподавателинэн үтүө суобастаахтык үлэлээбитэ. Оскуола оһох оттооччутуттан саҕалаан инструменнарынан хааччыллыытыгар диэри үлэ бөҕөнү көрсүбүтэ. Улахан болҕомтону үөрэнээччилэри музыка өттүнэн үөрэххэ киириилэригэр уурбута. Айылҕаттан талааннаах оҕолору бэйэтинэн Дьокуускайга училище киирии экзаменнарыгар киллэрэн элбэх оҕо салҕыы үөрэммитэ. Оройуон иһигэр нэһилиэктэртэн оҕолору набордаан, ол оҕолоро билиҥҥэ диэри үтүө тылынан ахталлар. Айбыт ырыаларыттан норуокка “Былааьы –совекка», «Ыһыахха ыҥырыы», «Герой Попов туһунан ырыа» диэннэрэ биллэллэр. Саха композитордара- Грант Григорян, Марк Жирков уонна да атын саха композитордарын бэчээккэ сырдаппыта, кэлин сааһыран олорон «Очурдардаах 30 сыл» диэн эссе сэһэнин суруйбута. Кини үлэтэ сыаналанан – Россия, Саха сирин композитордарын союзтарын чилиэнэ, Россия, Саха АССР культуратын үтүөлээх үлэһитэ, Таатта улууһун бочуоттаах олохтооҕо диэн ааттар иҥэриллибиттэрэ.
Федот Семенович олоххо актыыбынай позициялааҕа. Ол курдук, партийнай организация, революционнай, бойобуой албан аат холбоһук председателинэн, олохтоох хаһыат общественнай корреспонденынан уһуннук ананан үлэлээбитэ. Араас ыытыллар фестивалларга, конкурстарга жюрига сылдьара, олохтоох мелодистар ырыаларын нотаҕа түһэрэрэ, кинилэри түмэрэ.
Кыайыыны уһансыбыт сэрии,тыыл ветераннара элбэх эрдэхтэринэ бары да ыытыллар тэрээһиннэргэ үөрэ-көтө, көхтөөхтүк кытталлара. Улуу кыайыы үбүлүөйдээх сылларыгар Акулина Михайловна Тихонова уонна Федот Семенович Аргунов көҕүлээһиннэринэн республикаҕа бастакынан ветераннар хордара тэриллибитэ. Ытык-Күөл, Таатта оройуонун бары нэһилиэктэрин ветераннарыттан састааптаах хор сыалай концертары оҥорор буолбута, концерынан эрэ муҥурдаммакка, эдэр көлүөнэҕэ, ыччакка холобур буолан, араас иитэр, үөрэтэр үлэни былааннаахтык ыыппыта.
Мин аҕам ис сүрэҕиттэн, дууһалыын үөрэн, ол хор репетицияларыгар, сүбэ мунньахтарыгар көтүппэккэ сылдьара, кэпсэтэн-ипсэтэн, тыынын таһааран, сирэйдиин сырдаан кэлэрэ. Бастакы отчуоттуур концертарыгар ийэбинээн сылдьыбыппыт. Онно кини конферанстаабыта, эр дьоннор ансаамбылларыгар, сценкаҕа кыттан сүрдээҕин долгуйбут этэ. Онно мин хас биирдии ветеран кыттааччы хайдах курдук ылыммыт дьыалаҕа эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһарын, оҕо курдук уйаҕастык үөрэрин көрөммүн, сүрдээҕин сөхпүтүм. Үчүгэйдик ситэри оҥоһуллубут программалаах концерынан гастролларга кытары сылдьыбыттара. Онон Ытык-Күөлгэ хоровой искусство бастакы коллектива- ветераннар хордара тэриллиитигэр мин аҕам, Ф. С. Аргунов сүҥкэн кылаатын киллэрсибитэ диэн киэн туттабын.
Кэлиҥҥи сылларга ветераннарбыт барахсаттар сыыйа көҕүрээн, хор састааба биллэрдик эдэримсийбитэ. Онтон аҕам саастаахтар хордарын СР культуратын үтүөлээх үлэһитэ, биһиги оскуола киэн туттар выпускнига, элбэх ырыа автора, мелодист Карл Иванович Христофоров салайан күн бүгүнүгэр диэри ыллыы-туойа, элбэх республиканскай ырыа конкурстарыгар Таатталарын чиэһин көмүскүү сылдьаллар. Карл Иванович нэһилиэккэ хоровой искусство сайдыытыгар сыратын биэрэн туран үлэлиир биир энтузиаст киһи буолар. Ол курдук, Таатта мелодистарын 100 ырыаларын баянист Александр Павлов нотаҕа суруйбутун, бэчээттэппитэ. Карл Иванович салайааччылаах улууспут киэн туттар коллективын, аҕам саастаахтар хордарын тэриллибитэ 20 сыллаах кэрэ-бэлиэ кэминэн истиҥник эҕэрдэлиибин. Инникитин да хоровой искусство нэһилиэкпитигэр сайдарын туһугар кылааккытын киллэрсэ, ыллыы-туойа сылдьын!
Ахтыыны суруйда Д. А. Попова, Ф. С. Аргунов аатынан Тааттатааҕы оҕо искусствотын оскуолатын дириэктэрэ
