2019 сыл Бүтүн Россия үрдүнэн Театр сылынан биллэриллибитэ. Онон сибээстээн Хаҥалас улууһугар култуура эйгэтигэр араас тэрээһиннэр ыытылла тураллар.
Хаҥалас хаһыат бүгүҥҥү нүөмэрин ыалдьыта Нөмүгү нэһилиэгин норуодунай театрын режиссера Алена Алексеевна Филиппова. Кини Өлөөн улууһуттан төрүттээх. Алена Алексеевнанаттан олохтоох театр историятын уонна үлэтин сырдатарыгар көрдөстүм.
“ Мин 2001 сыллаахха М,К,Аммосов аатынан Саха государственнай университеты бүтэрбитим. 1998 сыллаахтан Нөмүгүгэ олохсуйан олоробун. 2006 сылтан култуура эйгэтигэр уус-уран салайааччынан, 2011 сылтан театрга режиссерунан үлэлии сылдьабын. Олохтоох театр тэриллэригэр сүҥкэн укулааты театр бастакы режиссера, Саха норуодунай артыыһа Спартак Петрович Федотов уурбута. Кини туруорсуутунан 1986 сыл ахсынньы 26 күнүгэр Хаҥалас улууһун депутаттарын сэбиэтин уочараттаах мунньаҕа Нөмүгүтээҕи култуура диэтин иһинэн үлэлиир драматическай куруһуокка норуот театрын аатын иҥэрэргэ уураах ылыммыта. Быйыл театрбыт үлэлээбитэ 33 сылын туолла.
2005 сыллаахха диэри Спартак Петрович салайыытынан 40-ан тахса саха суруйааччыларын айымньылара сценаҕа турбуттара. Театрга Яковлев Петр Климентьевич, Корякин Михаил Петрович, Макаров Петр Алексеевич, Охлопков Роман Романович, Охлопкова Ирина Николаевна,Борисов Геннадий Тимофеевич, Борисова Елена Михайловна, Яковлева Ирина Николаевна, Лукина Роза Николаевна, Семенова Пелагея Петровна, Филиппова Марфа Андреевна, Маркова Саргылана Михайловна, Кондратьева Майа Михайловна уо. д. а.олус табыллан оонньууллара. Олохтоох дьон билиҥҥэ диэри П.Ойуунускай “Кыһыл ойуунун”, И.Гоголев “Кыталыктар кырдалларын”, А.Софронов “Күөх дьэбэрэтин”, С.Ефремов “Чуумпу кытылын” уос номоҕо оҥостон кэпсииллэр. С.П.Федотов Нөмүгүгэ олорон үлэлиир кэмнэригэр нэһилиэк култуурунай олоҕо сэргэхсийэн, араас тэрээһиннэргэ кулууп саалата көрөөччүнэн толору буолара.Ити сылларга Спартак Петровиһы кытта Раиса Гаврильевна Максимова уонна Наталия Николаевна Васильева араас кэмҥэ олус таһаарыылаахтык туруорааччы художниктарынан улэлээбиттэрэ . Түмсүүлээх айар коллектив олохтоох нэһилиэнньэҕэ биллиилээх саха суруйааччыларын, култуура дьоннорун кытта олус интэриэһинэй көрсүһүүлэри тэрийэн ыытара..
2005-2010 сылларга театрбытыгар кыраайы үөрэтээччи, учуутал Прокопий Романович Ноговицын режиссердыыр кэмигэр улууска, республикаҕа “ Театр+ кино” саҥа бырайыага ситиһиилээхтик үлэлиир. Бырайыак сүрүн сыалынан өбүгэлэрбит олохторун, саха норуотун төрүт култууратын, сиэрин-туомун кэлэр көлүөнэ ыччакка хаалларыы буолбута. Ити кэмнэргэ нэһилиэк олохтоох театрын артыыстара “Журавли над Ильменем”, “Снайпер саха”, “Кээрэкээн”, “Буор кут”, “Оҕо куйуурдуу турара” уонна да атын киинэлэргэ уһуллубуттара. Саҥа сүүрээн Хаҥалас улууһун историятын, дьонун-сэргэтин олоҕун кытта Саха сирин уонна Бүтүн Россияны билиһиннэрбитэ. Төһө да уонунан сыллар аасталлар бу киинэлэргэ араас кэмҥэ оонньоон ааспыт, билигин биһиги ортобутугар суох биир дойдулаахтарбыт тыыннаах сэбэрэлэрэ үйэтиллэн сылын аайы күөх экраҥҥа көстөллөрө олус долгутуулаах
. Аҕа саастаах, талааннаах култуура уонна искусство үлэһиттэрин кытта өр кэмҥэ алтыспыт кэмнэрбин истиҥник саныыбын. Истиҥ-иһирэх тылларынан ахтыахпын баҕарабын театр үлэтигэр олус бэриниилээх, дьону түмэр талааннаах Наталия Николаевна Васильеваны. Кини 30 сыл тухары оонньоон ааспыт нэһилиэк артыыстарын ааттарын , ахтыыларын хомуйан театр үбүлүөйдээх сылыгар кинигэ оҥорон үйэтитэн норуокка кэрэ бэлэҕи оҥордо. . Кылгас кэмнэргэ театр режессердарынан эдэр кэскиллээх Нана Данилова, Эргис Давыдов айымньылаахтык үлэлээбиттэрэ. Өр сыллар тухары театр иһинэн тэриллибит Нөмүгү айар куттаах дьон“Ыллык” түмсүүтэ, “Тирэх” ветераннар ансамбыллара, “Бэтиэхэ” мини-театра, оҕолорго аналлаах олоҥхо уонна драма куруһуоктара күн бүгүҥҥэ диэри үлэлии тураллар. Уопуттаах дьонтон такайыллан 9 сыл устата 20-чэ араас оонньуулары сценаҕа туруордум. Театр иһинэн оскуола оҕолоругар уонна эдэр ыччакка анаан “Бэтиэхэчээн” куруһуогу тэрийэн үлэлэтэбин. Театрбытыгар 35 артыыстаахпын, олор истэригэр 9 оҕо. Сыл саҥатыгар нэһилиэкпитигэр спектакль туруоруутугар 5 түөлбэнэн 150-ча киһи кыттыылаах фестиваль ыыппыппыт. Фестиваль түмүгүнэн сүрдээх элбэх талааннаах дьону буллум. Саҥа састааппын Н.И.Ксенофонтов “Күрүөбүн туттуоҕум”икки көстүүлээх комедиятыгар уонна оҕолорго анаммыт “Дьикти холтуун” остуоруйа премьераларбар кытыннартыам диэн астына сылдьабын. Инники өттүгэр эдэр ыччакка анаан икки бырайыак бэлэмнии сылдьабын. Олохтоох нэһилиэнньэҕэ хоһоон, кэпсээн айар дьону түмэр сыалтан литературнай күрэхтэри ыытарга былаанныыбын. Олохтоох автордар үлэлэринэн киэн араҥаҕа таһаарардыы режиссерскай үлэҕэ туһаныам дии саныыбын. Биир үөрүүлээх сонуммун нэһилиэгим дьонун кытта үллэстиэхпин баҕарабын. Ол курдук быйыл сайын Хаҥалас улууһун Нөмүгү нэһилиэгин депутаттарын сэбиэтин 6 уочараттаах сессиятын быһаарыытынан Нөмүгү норуодунай театрыгар Саха Республикатын норуодунай артыыһа, Нөмүгү нэһилиэгин уонна Хаҥалас улууһун бочуоттаах олохтооҕун С.П. Федотов аата иҥэрилиннэ.- диэн эдэр эрчимнээх театр режессера Алена Филиппова кэпсээнин түмүктээтэ.
Эллэйтэн, Тыгынтан сыдьааннаах Эркээни хочотун биир баай историялаах нэһилиэгэ , бүтүн саха норуотун култууратын киэн сиринэн тэниппит-ууһаппыт удьуор уус-уран тыллаах талааннаах дьонноро ситимҥитин быспакка кэлэн иһэр кэнчээри ыччакка билиигитин бэрсэн салгыы туруҥ. Улууспутугар аан бастакынан тэриллибит Нөмүгүтээҕи норуодунай театр баай уопуттаах үлэтэ өссө хаҥаатын, үксээтин !.
Галина Семенова.
